WOJNĘ SZATAN SPŁODZIŁ. ZAPISKI 1939-1945 - Maria Pawlikowska-Jasnorzewska

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska to uznana polska poetka i dramatopisarka. Żyła na przełomie XIX/XX wieku. Pochodziła z rodziny szlacheckiej, jej ojcem był znany malarz – Wojciech Kossak. Twórczość kobiety przypadła na okres dwudziestolecia międzywojennego. Książka, której poświęcona jest ta recenzja została zredagowana przez Rafała Podrazę, badacza losów rodu Kossaków. Zawiera ona zapiski z dziennika, prowadzonego przez M. Pawlikowską-Jasnorzewską, w trakcie II wojny światowej.

Jest to swoiste kalendarium z ostatnich sześciu lat życia poetki. Poznajemy jej przeżycia, emocje oraz trudy samotnej walki z chorobą na obczyźnie. Kobieta przeżywała ogromne rozterki z powodu rozstania z najbliższą rodziną. Mąż (trzeci z kolei) wielokrotnie ją zawodził (podobnie jak pozostali), często była zdana tylko na siebie. Pomimo wielu trudności i braku zrozumienia - oboje jednak do końca bardzo się kochali.  

Życie na emigracji nauczyło ją zdania na samą siebie. Okazało się, że rodacy często żywią wobec siebie dużą zawiść i niechęć. Musiała walczyć na co dzień z takimi właśnie zachowaniami. Wielokrotnie na łamach swego dziennika poetka wyrażała swą odrazę wobec wojny samej w sobie, a także wobec mężczyzn, którzy ją wywołali i trwali przy niej. Pisała:

„Mężczyźni, czegóż to szukacie u wojny? Miłości, nowości, natchnienia, wielkości, postępu, zmiany losu? Znajdujecie: grozę, kalectwo, niesprawiedliwość, poniżenie, rozłąkę, znużenie, obrzydzenie do klęsk i zwycięstw.” [s. 29].

Książka ta jest przepięknie zredagowana, uwagę przykuwa okładka, na której znajduje się czarno – białe zdjęcie eleganckiej kobiety – jednej z największych dam polskiej poezji. Pan R. Podraza świetnie udokumentował znajdujące się w środku zapiski. Poza nimi znajduje się tutaj bowiem wiele zdjęć zarówno poetki, jak i jej rodziny. Na łamach książki pojawiają się również kopie różnych dokumentów, należących do M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (są to np. paszport, wizy, przepustki). Są również kopie maszynopisów wierszy z naniesionymi przez nią własnoręcznie poprawkami…

Jest to dzieło, które każdy kto ceni sobie dorobek literacki M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej mieć powinien. Jest to coś więcej niż zwykłe kompendium wiedzy o tej znanej poetce. Książka ta daje nam bowiem możliwość zrozumienia i poznania jej jako (nie)-zwykłej kobiety, która do końca swych chwil pozostała DAMĄ…

Tytuł: WOJNĘ SZATAN SPŁODZIŁ. ZAPISKI 1939-1945

Autor: M. Pawlikowska-Jasnorzewska (red. R.Podraza)

Wydawnictwo: AGORA SA

Miejsce, rok wydania: Warszawa, 2012

Ilość stron: 184