Polacy to dość trudny w
ocenie naród. Z jednej strony, gdy wymaga tego potrzeba chwili potrafimy się
jednoczyć i wspólnymi siłami działać w słusznej sprawie. Z drugiej jednak
nietrudno dostrzec wśród nas podział – i to dość głęboki. Potęgują po w sposób
znaczny politycy – dzieląc nas na „prawdziwych Polaków” i całą resztę, która do
pierwszej kategorii bynajmniej nie należy.
Generalnie proces
tworzenia naszej tożsamości narodowej był długi i mozolny. Nie sprzyjały mu
okoliczności: liczne wojny, utrata naszej państwowości, problemy gospodarcze i
społeczne… Polacy zmuszeni byli walczyć o siebie i o swój kraj. Narodził się
swego rodzaju polski mesjanizm, który do dziś ma głębokie korzenie, w pewnych
kręgach.
Wiele osób (szczególnie
ze starszego pokolenia) żyje historią; szczycą się tym co było, co udało nam
się wywalczyć – zapominając przy tym o współczesnych realiach… Jak napisała Agata Bielik-Robson: „(…) nasz narodowy
dyskurs tożsamościowy nie przyjął nowoczesnej formy, a polska tożsamość nadal
tkwi w mitycznym bezczasie.” [s. 85].
Ta książka to zbiór
głosów wybitnych ludzi – intelektualistów, którzy przedstawiają swój punkt
widzenia na podstawowe pytanie postawione w tytule: Kim jesteśmy?. Mowa jest
tutaj przede wszystkim o tym jak teraz (po upływie ponad dwudziestu lat od
przełomowego momentu odzyskania niepodległego państwa) kształtuje się nasza
tożsamość.
Niektórzy skupią się na
kwestii „Polak – katolik”. Opowiedzą o współczesnym Kościele, prawicowych ekstremizmach
oraz o tym, jakie wady i zalety cechują nasz naród. Będzie mowa o naszym
dążeniu do wolności, ale również o tkwiącym w wielu z nas źródle nienawiści.
Wspaniale określił to Adam Zagajewski,
pisząc że: „Wolność ma to do siebie, że może prowadzić do dobrego życia, także
w skali zbiorowej, do rozkwitu ekonomii i kultury, ale nikogo nie chroni przed
obłędem, ani jednostek, ani narodów.” [s. 60].
Dla mnie osobiście
książka ta stanowi bardzo interesujące kompendium, będące zalążkiem do rozwoju
dyskusji na temat naszego „polskiego jestestwa”. Można się nie zgadzać z
przedstawianymi opiniami, ale trzeba przyznać, że autorzy w sposób bardzo
rzeczowy przedstawiają swoje tezy.
Zbiór wszystkich głosów
jest dość krótki, przez co nie wywołują w czytelniku uczucia znużenia. Jest
krótko i na temat. Myślę, że jesteśmy na takim etapie, że naprawdę warto
podsumować pewne kwestie, które dotyczą nas – Polaków. Może pojawi się więcej
głosów opisujących nas samych. Warto bowiem zastanowić się jacy jesteśmy jako
naród.
Na koniec muszę zacytować Wam słowa Cypriana
Norwida, które stały się dla mnie esencją tych rozważań:
„(…) gdzie energia wyprzedza
inteligencję, co pokolenie następuje rzeź.” [s. 81]
Róbmy więc wszystko,
aby spory rozstrzygać polubownie, kierując się rozumem oraz zdrowym rozsądkiem.
Tytuł: KIM SĄ POLACY
Autor: A. Bielik-Robson, P. Czapliński, A. Michnik, G. Ryś, J. Tazbir, J. Tokarska-Bakir, A. Zagajewski
Wydawnictwo: AGORA SA
Miejsce, rok wydania: Warszawa, 2013
Ilość stron: 152
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz